Tragedia w Mayerlingu

 Jako jedyny syn cesarz Franciszka Józefa Rudolf był od dziecka przygotowywany do przejęcia władzy. Jego ojciec, cesarz Austrii i król Węgier, rządził tez na większości terytorium dzisiejszych Czech, Słowacji, Polski i byłej Jugosławii. Cesarz dobrze wiedział, że tego typu monarchia może przetrwać jedynie dzięki armii. Rudolf, młodzieniec inteligentny, bystry i wrażliwy, już w dzieciństwie był poddany rygorom wojskowej dyscypliny. Takiemu wychowaniu sprzeciwiała się jego matka, cesarzowa Elżbieta i sprowadziła dla syna nauczyciela. Rudolf przekonał się, ze życie to coś więcej niż koszary. Zdał sobie sprawę, ze przyszło mu żyć w okresie wielkich przemian, ze mocarstwo ojca jest tworem anachronicznym. Jego ojciec chciał go odsunąć od władzy. Nie zrażony dezaprobata ojca, Rudolf zasypywał go memorandami, w których autorytarnym rządom przeciwstawiał demokratyczne tęsknoty Europy. Rudolfa niepokoiły bliskie związki  jego kraju z Niemcami. Uważał, ze Austro – Węgry powinny zjednoczyć sobie swoich słowiańskich poddanych poprzez przymierze z wrogą Niemcom Rosją. Przystojny arcyksiążę nigdy nie narzekał na brak powodzenia u kobiet. W 1881 roku 23-letni Rudolf ożenił się z córką króla Belgów księżniczką Stefanią. Była to poważna i niezbyt ładna 16-latka. Po dwóch latach małżeństwa na świat przyszła córka, która nie miała prawa dziedziczenia tronu. Stefania nie mogła mieć więcej dzieci, gdyż mąż zaraził ją syfilisem. Małżonkowie dość szybko zamieszkali w oddzielnych komnatach. Nieszczęśliwy następca tronu w październiku 1888 roku poznał nową kobietę. Baronówna Maria von Vetsera była piękną ciemnowłosą dziewczyną, w której żyłach płynęła grecko, czesko, austriacka krew. Wyglądała na więcej niż 17 lat i poruszała się w sposób uwodzicielski. Rudolfa poznała 7 X na wyścigach konnych, pod koniec tygodnia doszło już do prawdziwej schadzki. W połowie listopada Rudolf podarował jej żelazną obrączkę z grawerem „ Zjednoczeni miłością do śmierci” Romans został skonsumowany 13 stycznia 1889 roku. Młoda dama podarowała kochankowi złota papierośnicę z napisem „ Z wdzięczności dla przeznaczenia” Druga połowa stycznia upłynęła Rudolfowi pod znakiem intensywnej pracy związanej z wypełnieniem dworskich obowiązków. 26 stycznia między ojcem a synem doszło do awantury. Tematem było złe prowadzenie Rudolfa, jak i jego kontakty z węgierskimi separatystami. W sobotę na 3 dzień odbyła się uroczysta kolacja z okazji urodzin cesarza,  w niedzielę zaś z tej samej okazji przyjecie urządziła ambasada Niemiec. Tu doszło do niezręcznej sytuacji, gdy baronówna zwlekała z ukłonem przed księżną Stefanią. W poniedziałek 28 I, przed południem  dwie karety w odstępstwie pół godzinnym wyruszyły z Wiednia. W pierwszej jechała Maria a w drugiej Rudolf. We wtorek rano w Mayerlingu zjawili się goście następcy tronu, którzy przybyli na polowanie. Nie zostali oni powiadomieni o obecności baronówny. Rudolf, udając przeziębienie, nie wybrał się na polowanie, a po południu wysłał do żony depeszę, tłumacząc, że niedyspozycja nie pozwala zjawić mu się na kolacji w Wiedniu. Podczas kolacji w gronie przyjaciół, następca tronu był w dobrym humorze. Po kolacji napisał kilka listów pożegnalnych – do matki, do zony, do swego lokaja Loschka. Do ojca nie napisał – może cesarz nie potrzebował wyjaśnień. 30 I, o wódo siódmej rano lokaj został wyrwany przez swego pana, który zażądał by podał mu śniadanie, poczym udał się do sypialni. Miedzy 7.30 a 8.00 służący wielokrotnie pukał do drzwi; zaniepokojony powiadomił towarzyszy arcyksięcia, którzy nakazali wyważyć drzwi. Lokaj siekiera wyrąbał otwór i wszyscy wpadli do środka. Oczom ich ukazał się makabryczny widok – arcyksiążę i Maria leżeli ubrani na łóżku, oboje martwi. Młoda kobieta ściskała w ręku róże, jej kochanek osunął się na nocny stolik. Rudolf najpierw zastrzelił Marię, a potem patrząc w lustro, siebie.  Prawdziwą przyczynę śmierci syna Franciszek poznał dopiero w czwartek. Szybko otrząsnął się z szoku i natychmiast wydał dyspozycję: Rudolf będzie miał kościelny pogrzeb a  ciała Marii trzeba się pozbyć. Po przeprowadzeniu sekcji zwłok Rudolfa, nadworny lekarz orzekł, ze w chwili śmierci następca tronu miał znacznie zachwianą równowagę psychiczną. Jako niepoczytalny nie mógł więc odpowiadać za to, iż popełnił samobójstwo. Ciało ubrane w biały generalski mundur, z głowa zawiniętą dla ukrycia rany, zostało wystawione w dworskiej kaplicy. Zagraniczni goście nie brali udziału w ceremonii pogrzebowej, oznajmiono im, ze cesarz chce być jedynie z najbliższą rodziną. Zakaz ten nie dotyczył tysięcy zwykłych mieszkańców cesarstw, którzy przybyli tłumnie. Cesarz uklęknął przy trumnie syna i modlił się chwile, wstał otarł łzy z oczu i szybko opuścił kościół.

Samobójstwo jedynego syna to nie koniec tragedii cesarza. Meksykanie rozstrzelali brata Franciszka Maksymiliana,  w 1898 roku, podczas pobytu w Genewie ukochana żona Elżbieta zginęła z ręki włoskiego anarchisty, Franciszek Ferdynand, bratanek i następca po Rudolfie, został zastrzelony 28VI 1914 roku w Sarajewie. Cesarz zmarł w wieku 86 lat, 21 XI 1916 roku.

Przeciwieństwem długiego panowania Franciszka były rządy brytyjskiej królowej Wiktorii. Objęła ona tron w wieku 18 lat i rządziła przez 64 lata – od 20 VI 1837 do 22 I 1901 W 1876 otrzymała tytuł cesarzowej Indii, to pod jej rządami mówiło się, ze pod Imperium Brytyjskim słońce nigdy nie zachodzi. Trzy lata po koronacji Wiktoria poślubiła kuzyna, księcia Alberta, z którym łączyła ją miłość. Urodziła mu 9 dzieci. Zmarł w 1861 po 22 latach małżeństwa. Jej najstarsza córka, tez Wiktoria, wyszła za maż za następcę tronu pruskiego księcia Fryderyka, zapoczątkowując „swoistą politykę małżeństw”, która uczyniła z królowej Wiktorii „babcię Europy”. Córka Wiktoria rządziła Niemcami bardzo krótko ale jej syn,  Wilhelm II był cesarzem Niemiec aż do I wojny światowej. Przez małżeństwa swoich dzieci Wiktoria została babką ostatniej carycy Rosji Aleksandry oraz żon królów Norwegii, Rumunii, Szwecji i Hiszpanii. Jej najstarszy syn i następca Edward VII był pradziadkiem brytyjskiej królowej Elżbiety II.